De Dissertatieprijs van de Staatsrechtkring 2018 is gewonnen door Nik de Boer met zijn proefschrift Judging European Democracy. National Constitutional Review of European Law and its Democratic Legitimacy. De driejaarlijkse prijs werd afgelopen vrijdag uitgereikt tijdens de Staatsrechtconferentie in Rotterdam.
In het proefschrift, waarop hij in mei 2018 cum laude promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam, stelt De Boer de verhouding tussen politieke en rechterlijke instituties centraal en bekijkt hij hoe moet de democratische legitimiteit van nationale constitutionele toetsing van Europees recht moet worden geëvalueerd. In het beantwoorden van deze vraag put hij uit meerdere disciplines, waaronder de politieke filosofie, en maakt hij gebruik van kwalitatieve empirische methoden. Aan de hand van een aantal case studies komt hij tot de conclusie dat het Duitse constitutionele hof een erg beperkte (nationale) opvatting van democratie hanteert, en dat er bovendien weinig empirisch bewijs is voor de stelling dat de uitspraken van dit hof het democratisch debat over constitutionele zaken versterkt. De Boer laat zien hoe het hof bepaalde opvattingen en politieke keuzes constitutionaliseert en daardoor de ruimte voor politiek debat beperkt. De Nederlandse praktijk laat zien dat soevereiniteitsvraagstukken ook in het Nederlandse politieke debat een grote rol spelen en dat een constitutioneel hof voor een betere afweging van constitutionele kwesties in politieke debatten over Europese integratie niet nodig is.
Volgens de jury heeft De Boer op een knappe wijze een heel fundamentele vraag diepgaand behandeld, en daar ook daadwerkelijk ook iets aan de analyse weten toe te voegen. De brede scope van het onderzoek, de eigen stijl van schrijven, de diepgang van de analyse en de verbinding met rechtsfilosofische noties getuigen van een auteur die duidelijk boven de stof staat. Het boek getuigt van een grote maturiteit en een goed begrip van de law and politics omgeving van het constitutionele recht. Het werk graaft diep, is sterk geschreven en goed beargumenteerd. De Boer gaat het debat aan met bestaande literatuur en neemt duidelijk stelling ‘in defence of politics’.
Nik de Boer studeerde rechten in Utrecht en Cambridge en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Promotores waren prof. dr. Deirde Curtin (EUI) en prof. dr. Leonard Besselink (UvA). Co-promotor was dr. Ingo Venzke (UvA). De Boer bekleedde gastposities bij het Hof van Justitie van de EU, Harvard Law School en het Center for Global Constitutionalism in Berlijn. Hij is thans als universitair docent verbonden aan de afdeling Privaatrecht van de Universiteit van Amsterdam.
De andere genomineerden voor de Dissertatieprijs 2018 waren Suzanne Poppelaars (Het nationale budgetrecht en Europese integratie. De juridische consequenties van Europese integratie voor het Nederlandse en het Duitse budgetrecht, Radboud Universiteit Nijmegen, februari 2018) en Paul van Sasse van IJsselt (Realisering van grondrechten: De rechtsplicht van de overheid tot de verwerkelijking van grondrechten bij botsende rationaliteiten en belangen in een rechtspolitieke context, Vrije Universiteit Amsterdam, januari 2018).
De jury bestond uit prof. dr. Monica Claes (Maastricht University, voorzitter), prof. dr. Ernst Hirsch Ballin (Tilburg University) en prof. mr. Solke Munneke (Rijksuniversiteit Groningen).
De Dissertatieprijs van de Staatsrechtkring wordt eens in de drie jaar uitgereikt. In aanmerking kwamen proefschriften op het terrein van Nederlandse of vergelijkende staatsrecht, het Europese constitutionele recht of de staatstheorie die in de voorliggende periode zijn verdedigd. Een driehoofdige jury stelde op basis van de voorgedragen proefschriften een shortlist samen en koos daaruit de winnaar. De prijs, bestaande uit een geldbedrag en een aandenken, werd uitgereikt tijdens de Staatsrechtconferentie op 14 december 2018 in Rotterdam.