Op vrijdag 24 mei vond de finale van het Studentenparlement 2018/2019 plaats in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Na een grondig voorbereid en intensief debat werd het team van de Radboud Universiteit door de jury aangewezen als winnaar van de Zilveren Thorbeckepenning van de Staatsrechtkring.
In het Studentenparlement wordt de behandeling van een wetsvoorstel in de Tweede Kamer gesimuleerd. Teams van alle Nederlandse rechtenfaculteiten kunnen deelnemen met een bij loting bepaalde politieke kleur. De inzet van de competitie was ditmaal een regeringsvoorstel dat diende ter versterking van de democratische legitimatie en de representativiteit van de rechterlijke macht. Als schaduwministers traden aan de voormalig president van de Haagse rechtbank rechter mr. Hans Hofhuis, de aan de Radboud Universiteit als hoogleraar Algemene Rechtswetenschap verbonden prof. mr. Roel Schutgens en de Amsterdamse raadsheer annex hoogleraar Rechtspleging prof. mr. Marc de Werd. Zij verdedigden hun voorstel tot grondwetsherziening aan een kritisch Studentenparlement, dat werd bemenst door studenten van acht deelnemende universiteiten.
Vanaf oktober 2018 kruisten de regering en de studentenfracties de degens tijdens de schriftelijke behandeling van het regeringsvoorstel. Dat resulteerde in een lijvig dossier waarin tal van aspecten van rechterlijke onafhankelijkheid, het streven naar representativiteit en de gewenste constitutionele verhoudingen tussen regering, parlement en rechter werden uitgediept. De delicate inhoud van het voorstel droeg er aan bij dat al in een zeer vroeg stadium van de schriftelijke behandeling diverse amendementen waren ingediend. De studenten konden daarbij de hulp inroepen van de deskundigheid van Bureau Wetgeving van de Tweede Kamer, dat met een workshop en met adviezen over concept-amendementen een kijkje in de wetgevingskeuken bood.
Op vrijdag 24 mei 2019 vond de apotheose van de wedstrijd plaats. Naar goed en gewaardeerd gebruik stelde de Tweede Kamer daarvoor de plenaire vergaderzaal beschikbaar. Onder voorzitterschap van voormalig Tweede Kamerlid Boris van der Ham trapte de mondelinge behandeling af met een zeldzaamheid: in een ordedebat besprak de Kamer het voorstel van één van de fracties om het wetsvoorstel te splitsen. De mogelijkheid daartoe wordt geboden door art. 137 van de Grondwet. De initiatiefnemers van dit splitsingsvoorstel meenden dat het regeringsvoorstel een oneigenlijke combinatie van twee verschillende doelstellingen bevatte. Om beide aspecten op hun eigen merites te kunnen beoordelen, zou de Kamer gebruik moeten maken van haar grondwettelijke recht om het wetsvoorstel te splitsen. De regering meende dat de beide doelstellingen wel degelijk samenhingen en verzette zich tegen splitsing. De ministers wisten een meerderheid van de Kamer van hun opvatting te overtuigen, zodat het inhoudelijke debat over één ongedeeld wetsvoorstel kon worden gevoerd. Daarbij bleek gaandeweg de dag hoe moeilijk het was om voor- en tegenstanders bij elkaar te brengen. Uiteindelijk lag een bijzonder complexe stemmingslijst voor, waarop een aanzienlijk aantal moties en amendementen prijkte. Sommige van die amendementen en moties wisten een meerderheid te verenigen. Dat gold uiteindelijk niet voor het wetsvoorstel: het kreeg bij de uiteindelijke stemming bij lange na niet voldoende steun om te worden aanvaard.
In de daaropvolgende pauze was het wachten op de verlossende woorden van de jury: welke fractie zou als winnaar van het Studentenparlement 2018/19 worden aangewezen en uit dien hoofde de Zilveren Thorbeckepenning uitgereikt krijgen? Mr. Jacqueline Biesheuvel-Vermeijden, prof. mr. Paul Bovend’eert, mr. Bettie Drexhage en mr. Folkert Jensma hebben zich op beantwoording van die vraag toegelegd. Uiteindelijk riepen zij de Rode Radboudunie (Radboud Universiteit te Nijmegen) uit tot winnaar van de competitie.
Het Studentenparlement wordt elke twee jaar gehouden onder auspiciën van de Staatsrechtkring in samenwerking met de Tweede Kamer en met steun van de ministeries van BZK en JenV. De eerstvolgende editie gaat in het najaar van 2020 van start. Voor de schriftelijke stukken die bij de editie 2018/19 zijn opgeleverd: kijk hier.
Twee weken na de finale aanvaardde prof. De Werd, die voor het Studentenparlement nog optrad als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, zijn benoeming tot hoogleraar Rechtspleging aan de Universiteit van Amsterdam. In zijn oratie staat De Werd uitgebreid stil bij (de thematiek van) het Studentenparlement. Ook in de column van Folkert Jensma in NRC Handelsblad werd aandacht besteed aan het Studentenparlement.
Foto’s: Peter van der Meer / Speer Fotografie